Geografia

Przed przystąpieniem do rozwiązywania zadań ze skali mapy powinniśmy dokładnie zrozumieć czym jest skala. Skalą mapy określa się stosunek wybranej długości na mapie do odpowiadającej jej odległości w terenie. Skala jest więc miarą pomniejszenia danej mapy w stosunku do wymiarów rzeczywistych w terenie. Skala 1:10 000 oznacza, że przedstawione na mapie linie są 10 000 razy mniejsze, niż odpowiadające im odległości w terenie.

Większa jest skala, która jest wyrażona większą liczbą, a więc której mianownik jest mniejszy. Im większa jest skala danej mapy, tym obraz danego terenu jest oddany w większych rozmiarach i tym dokładniejsza jest mapa. Np. skala 1:100 000 jest skalą mniejszą, niż 1:50 000 ponieważ 1:50 000 jest to skala wyrażona większą liczbą (większym ułamkiem). Rozwiązując zadania ze skali mapy będziemy mieli do czynienia ze skalą liczbową.

Przykłady

---

Zamiana skali liczbowej na mianowaną

1 : 200 000

1 cm - 200 000 cm

( zmieniając cm na metry skreślamy 2 zera) i otrzymujemy

1 cm - 2 000 m

(zmieniajac metry na km skreślamy kolejne 3 zera)

1 cm - 2 km

aby przejść bezpośrednio z cm na km skreślamy 5 zer

Przykład:

 1 : 500 000

( zmieniając cm na km skreślamy 5 zer) i otrzymujemy

1cm - 5 km

---

Zmiana skali mianowanej na liczbową

1 cm - 1000 cm

( jeżeli skala jest podana w cm to nie dodajemy zer tylko przeisujemy skalę)

 czyli  1 : 1 000

 

---

1 cm - 25 m

( jeżeli skala jest podana w metrach dodajemy dwa zera )

1 : 2 500

 

---

1 cm - 40 km

( jeżeli skala jest podana w km dodajemy 5 zer)

1 : 4 000 000 

---

Skala polowa

Skala polowa to stosunek powierzchni na mapie do odpowiadającej jej powierzchni rzeczywistej. Wzór na skalę polową jest bardzo podobny do wzoru na skalę:

gdzie:
d² - powierzchnia na mapie
D² - powierzchnia rzeczywista

Natomiast w przypadku obliczeń związanych z powierzchniami najlepiej posługiwać się skalą mianowaną - określając jaka powierzchnia rzeczywista odpowiada 1 cm² powierzchni na mapie.
Np.: Mamy mapę w skali 1:200000. Zamieniamy skalę liczbową na mianowaną - 1cm-2km. Określamy teraz jaką powierzchnię w rzeczywistości zajmuje 1 cm² na mapie- 1cm²-4km². Dysponują tą informacją możemy w łatwy sposób dokonywać obliczeń związanych z powierzchniami.

---

Zadanie 1.
Na mapie w skali 1:50000 powierzchnia jeziora zajmuje 4,5cm². Oblicz powierzchnię rzeczywistą tego jeziora.

Rozwiązanie:
1:50000
1cm-0,5km
1cm²-0,25km²
4,5cm²-4,5*0,25km²=1,125km²

Odpowiedź:
Powierzchnia rzeczywista jeziora wynosi 1,125km².

---

Zadanie 2.
Jaką powierzchnię będzie zajmowała Polska na mapie w skali 1:25000000?

Rozwiązanie:
1:25000000
1cm-250km
1cm²-62500km²
x cm²-312,7 tys. km²
312,7 tys km²:62,5tys. km²=5,0032
5 cm² - 312,7 tys. km²

Odpowiedź:
Polska na mapie w skali 1:25000000 zajmuje powierzchnię około 5cm².

 

---